9 ข้อสำคัญ ในการเลือกใช้เครื่องมือวัด

เครื่องมือวัดเป็นองค์ประกอบที่สำคัญอย่างหนึ่งในกระบวนการวัดและระบบควบคุมในโรงงาน หรือแม้แต่ระดับพนักงานปฏิบัติการเองก็จำเป็นต้องใช้ ดังนั้นการเลือกเครื่องมือวัดมาใช้งานจึงเป็นขั้นตอนสำคัญที่ละเลยไม่ได้เช่นกัน ซึ่งยังหมายรวมถึงความถูกต้องของการวิเคราะห์หรือการตัดสินใจในกระบวนการที่เกี่ยวข้องต่อไปอีกด้วย

1. ลักษณะของงานที่ต้องการวัด
ผู้ใช้งานต้องระบุลักษณะของงานให้ได้ว่าจะใช้กับงานประเภทไหน ลักษณะงานเป็นอย่างไร เช่น ต้องการเครื่องวัดอุณหภูมิ ผู้ใช้งานจะต้องระบุ เช่น ใช้วัดอุณหภูมิห้อง อุณหภูมิน้ำ หรืออุณหภูมิเตาหลอม เป็นต้น เมื่อรู้ลักษณะหน้างานแล้ว จะสามารถเลือกเครื่องมือง่ายขึ้น

2. ลักษณะตัวเครื่อง

มิเตอร์แบบพกพา
พกพา ที่เหมาะสำหรับพนักงานระดับปฏิบัติงาน สามารถพกพาและสะดวกในการใช้วัดค่าต่างๆที่เกิดขึ้นที่หน้างานจริง

ตั้งโต๊ะ เครื่องมือวัดที่มีขนาดใหญ่ขึ้นมาหน่อย ที่เหมาะสำหรับงานในห้องแลป หรือออกภาคสนาม ก็จำเป็นต้องมีห้องสำหรับตรวจวัดค่า


https://www.automation.com/automation-news/article/wirelesshart-field-device-installation-and-configuration
ติดตั้งถาวร เป็นลักษณะของงานที่ติดตั้งใช้งานในกระบวนการผลิต มีทั้งสำหรับเพียงดูค่าการวัด และยังสามารถส่งการวัดไปยังตัวควบคุมของกระบวนการได้

3. ลักษณะการอ่านค่า

อ่านค่าอย่างเดียว ตัวอย่างเช่น Pressure Gauge , Temperature Gauge

อ่านค่าเพื่อควบคุม มีการส่งค่าที่วัดได้ไปยังตัวควบคุม เพื่อควบคุมกระบวนการแบบอัตโนมัติ ตัวอย่างเช่น Transmitter ที่มีสัญญาณ Output เป็น 4…20 mA

4. ช่วงการวัด Range

จำเป็นต้องมีการเลือกเครื่องมือวัดให้มีย่านการวัด ครอบคลุมการใช้งานที่ต้องการวัด

5. มาตรฐานเครื่องมือวัด

ความไว Sensitivity เครื่องมือวัดบางชนิดจำเป็นต้องให้ค่าการอ่านในทันทีทันใดเช่น เครื่องวัดอุณหภูมิที่ต้องเปลี่ยนแปลงทันทีเมื่ออุณหภูมิแวดล้อมเปลี่ยนแปลง หรือเครื่องมือวัดที่ทำงานโดยระบบดิจิทัล ก็ต้องมีการให้ค่าตัวเลขอย่างรวดเร็วในขณะที่ทำการวัด

ความละเอียด Resolution เครื่องมือวัดแต่ละตัวจะมีค่าความละเอียดในการวัด จำเป็นต้องเลือกให้เหมาะกับการใช้งาน

ความถูกต้อง Accuracy แม้ว่าเครื่องมือวัดแต่ละชนิดจะให้ค่าออกมาตามการวัด แต่ตัวเลขที่ได้อาจไม่มีความถูกต้อง ซึ่งเกิดจากความคลาดเคลื่อน ทำให้ได้ตัวเลขที่ไม่แน่นอนหรือตัวเลขที่ผิดพลาดไปจากที่ต้องการ ดังนั้นเครื่องวัดที่มีมาตรฐานควรให้ค่าตัวเลขที่ตรงตามความเป็นจริงและมีความถูกต้อง

ความเที่ยงตรง Precision ความเที่ยงตรงของเครื่องวัดเป็นการแสดงค่าการวัดออกมา ให้ได้ค่าตามเดิมทุกครั้งที่ทำการวัดกับอุปกรณ์หรือระบบที่ต้องการวัด

6. การสื่อสาร Protocal

บางกระบวนการ หรือบางโรงงาน อาจจะมีการระบุโปรโตคอลของเครื่องมือวัดที่ใช้ในกระบวน เพื่อใช้ในการสื่อสารและควบคุมกระบวนการอย่างเหมาะสม อาจจะต้องเลือกใช้ตามแต่ละโรงงาน

7. ใบรับรองคุณภาพ

ใบสอบเทียบ หรือใบการันตีต่างๆ เพื่อยืนยันประสิทธิภาพในการวัดของเครื่องมือวัดว่าอยู่ในช่วงที่ยอมรับนำมาใช้งานได้

8. ความปลอดภัย เหมาะสมกับสภาพแวดล้อม ได้มาตรฐาน

สภาพแวดล้อมโดยรอบที่ใช้งาน หรือติดตั้ง มีผลต่อการวัด จำเป็นต้องเลือกให้เหมาะสม ไม่ว่าจะเป็น อุณหภูมิ ความชื้น เป็นต้น และตัวอุปกรณ์เครื่องมือวัดเองก็ต้องได้มาตรฐาน ปลอดภัยต่อกระบวนการวัด ปลอดภัยต่อใช้งาน

9. ความคุ้มค่า

เมื่อเลือกเครื่องมือวัดแล้ว สิ่งที่ควรคำนึงคือ ราคา ควรเลือกสินค้าที่มีราคาและพารามิเตอร์สอดคล้องกัน โดยทำการเทียบจากหลายๆรุ่น หลายๆแบรนด์เเป็นต้น



อ้างอิง

https://legatool.com/wp/8033/
https://www.sumipol.com/knowledge/5-measurement-tools/
https://sites.google.com/site/scicalservice/articles/karleuxkkheruxngmuxwadselectionofmeasuringinstrument